mar 17, 2023
Metoda Bobath została stworzona w latach czterdziestych XX wieku przez małżeństwo Bobathów. Berta jako młoda kobieta zajmowała się tańcem i gimnastyką, dlatego interesował ją wpływ ruchu na rozwój motoryki ciała. Po wyjściu za mąż za Karla Bobatha, który był neurologiem, rozpoczęła pracę w Londynie jako fizjoterapeutka.
We współpracy z mężem zaczęła stosować w swojej pracy innowacyjne metody w terapii dzieci z porażeniem mózgowym. Przez całe swoje życie małżeństwo Bobathów stosowało i propagowało tę metodę w ośrodkach terapeutycznych całego świata. Kontynuatorką ich pracy były szwajcarska lekarka Elsbeth Koeng oraz Mary Quinton, które ją rozwinęły i nadały nazwę leczenia neurorozwojowego. W Polsce wprowadziła ją lekarka Maria Borkowska, a w 1984 roku Elsbeth Koeng prowadziła kursy praktycznego jej wykorzystania. Dziś kilkuset terapeutów zajmuje się prowadzeniem terapii metodą Bobath.
Czym jest metoda Bobath?
Założeniem metody Bobath jest wspieranie pacjentów z zaburzeniami ruchowymi. Pozwala ona ograniczać nieprawidłowe wzorce ruchowe, przyczyniając się w ten sposób do hamowaniu patologicznych odruchów poprzez pracę nad tymi prawidłowymi oraz normalizacją napięcia mięśniowego. Stosuje się ją między innymi u niemowląt, również wcześniaków oraz małych dzieci w celu eliminacji nieprawidłowych odruchów oraz usprawnienia napięcia mięśniowego. Temu służą specjalistyczne ćwiczenia, które są dla dziecka bezbolesne, nieinwazyjne, a przede wszystkim skuteczne. Gwarancją jej powodzenia jest jak najszybsze rozpoczęcie terapii, już przed ukończeniem przez malucha szóstego miesiąca życia. Istotną kwestią jest to, że terapeuta ćwiczy całe ciało dziecka, a nie określone partie. Szkoleniu podlegają również rodzice, którzy kontynuują ćwiczenia w domu, co daje gwarancję szybkich postępów.
Na czym polega metoda Bobath?
Stosując terapię metodą Bobath niezwykle istotne jest wykształcenie prawidłowych wzorców ruchowych. Poprzez wywieranie nacisku na ciało dziecka normalizuje się napięcie mięśniowe. Jest to naprzemiennie stosowany ciąg i opór. Głaszcze się malucha, poklepuje, szarpie za kończyny, ale oczywiście z odpowiednią siłą, aby go nie uszkodzić. Ćwiczenia dotyczą całego ciała, a nie określonych jego partii. Każdy ruch fizjoterapeuty łączy się z poprzednim po to, aby umożliwić maluchowi przejście z jednej pozycji ciała do drugiej i stopniowo je kontrolować. W trakcie prowadzenia terapii nie powinno się doprowadzać dziecka do płaczu, gdyż powoduje on napięcie mięśni, obniżające skuteczność prowadzonych ćwiczeń. Powinny być one prowadzone również w domu przez rodziców, wcześniej zaznajomionych z metodą przez fizjoterapeutów lub pielęgniarki. Odbywają się także podczas wykonywania codziennych czynności pielęgnacyjnych takich jak: kąpiel, karmienie, ubieranie, zabawa. Ćwiczenia wykonuje się na specjalistycznym stole do metody Bobath lub w domu na macie rehabilitacyjnej albo sensorycznej przy przytłumionym świetle, ograniczonym hałasie, najlepiej w ciszy.
Dla kogo przeznaczona jest metoda Bobath?
Metodę Bobath stosuje się nie tylko u niemowląt, ale również dzieci i osób dorosłych, między innymi podczas odzyskiwania sprawności po udarach i innych urazach mózgowo – czaszkowych. Rehabilitację tą metodą stosuje się u osób, u których stwierdzono obniżone lub wzmożone napięcie, asymetrię ciała, uszkodzenia splotów nerwowych, przepuklinę oponowo – rdzeniową, choroby układu nerwowo – mięśniowego, na przykład SMA, a także wady rozwojowe, mózgowe porażenie dziecięce, zaburzenia koordynacji i karmienia. Jej celem jest zminimalizowanie deficytów zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych, aby mogły cieszyć się w miarę normalnym funkcjonowaniem. W przypadku osób dorosłych, podobnie jak u dzieci, zaleca się wprowadzenie zmian w domowym otoczeniu pacjenta w taki sposób, aby mógł on ćwiczyć w domu, bez konieczności współpracy z fizjoterapeutą.
Z jakimi problemami zmagają się pacjenci po udarze?
Pacjenci po udarze zawsze ponoszą mniejsze lub większe konsekwencje takiej sytuacji. Zależą one od tego, jak rozległy rejon mózgu został nim dotknięty i jakie funkcje on kontroluje. Zwykle osoby takie mają problemy z mówieniem lub pisaniem, a także pamięcią. Dochodzi często do znacznego i ograniczonego paraliżu ciała. Wynika to z faktu pozbawienia komórek nerwowych dopływu tlenu, w wyniku czego obumierają i nigdy się nie zregenerują. Stymulacja zdrowych komórek nerwowych dzięki ćwiczeniom może doprowadzić do przejęcia przez nie funkcji martwych komórek. Rehabilitacja dorosłych metodą Bobath polega przede wszystkim na aktywacji porażonej strony oraz regulacji napięcia mięśniowego.