maj 24, 2022
Uzależnienia behawioralne, zwane także czynnościowymi, stanowią grupę uzależnień psychicznych związanych z nałogowym, a więc wielokrotnym, długotrwałym i utrwalonym wykonywaniem konkretnej czynności. Działanie to służy zredukowaniu złego samopoczucia i towarzyszącego osobie uzależnionej napięcia poprzez osiągnięcie uczucia euforii oraz ulgi.
Radość i zaspokojenie są jednak krótkotrwałe i w ich miejscu bardzo szybko pojawia się ponowna potrzeba powtórzenia uzależniającej czynności. Choć istnieje wiele różnorodnych uzależnień behawioralnych, ich wspólną cechą jest zaburzona kontrola impulsów. Można wyróżnić kilka modeli tego typu uzależnień. Są to:
- model biomedyczny, w którym za rozwinięcie nałogu odpowiadają zarówno przekaźniki w mózgu, jak i geny,
- model psychodynamiczny, w którym przyczyną rozwinięcia uzależnienia były traumatyczne wydarzenia z dzieciństwa,
- model poznawczo-behawioralny związany z wypracowanym modelem zachowań.
- Przykładowe uzależnienia behawioralne
Wśród uzależnień behawioralnych wyróżnia się między innymi:
- pracoholizm,
- zakupoholizm,
- uzależnienie od komputera i gier komputerowych,
- uzależnienie od środków masowego przekazu,
- siecioholizm, czyli uzależnienie od internetu,
- fonoholizm, czyli uzależnienie od telefonu komórkowego,
- patologiczny hazard,
- uzależnienie od seksu lub pornografii,
- kompulsywne objadanie się,
- ortoreksję, czyli nadmierną koncentrację na zdrowym jedzeniu,
- tanoreksję, czyli uzależnienie od opalania się w solarium,
- bigoreksję, czyli przesadną dbałość o sylwetkę,
- dysmorfofobię, czyli uzależnienie od zabiegów medycyny estetycznej i chirurgii plastycznej,
- piromanię, czyli przymus dokonywania podpaleń i pozostawania w kontakcie z otwartym ogniem,
- trichotillomanię, czyli przymus wyrywania włosów pokrywających różne części ciała,
- kleptomanię, czyli przymus dokonywania kradzieży.
- Objawy, które mogą świadczyć o uzależnieniu behawioralnym
Podstawowym objawem wskazującym na rozwinięcie się uzależnienia behawioralnego jest towarzyszący danej czynności wewnętrzny przymus jej wykonywania lub silne pragnienie jej rozpoczęcia i jak najdłuższego kontynuowania. Uzależnieniu towarzyszy narastająca trudność kontrolowania swoich zachowań, a także zwiększenie tolerancji na bodziec, co oznacza konieczność większej częstotliwości podejmowania uzależniającej czynności. W sytuacji, gdy możliwość wykonywania czynności zostanie ograniczona lub dojdzie do jej przerwania, u osoby uzależnionej mogą wystąpić objawy abstynencyjne, zarówno natury fizjologicznej, jak i psychologicznej. Są to przede wszystkim:
- drżenie rąk,
- nadmierna potliwość,
- bóle głowy,
- bezsenność,
- nadmierna drażliwość,
- zachowania agresywne,
- poczucie lęku,
- wstyd,
- poczucie winy.
Objawem jednoznacznie wskazującym na uzależnienie jest również to, iż dana osoba powtarza swoje kompulsywne zachowanie mimo ich wyraźnego negatywnego wpływu na jej stan zdrowia oraz funkcjonowanie w społeczeństwie, zarówno w sferze zawodowej, jak i rodzinnej.
Jak przebiega terapia uzależnień behawioralnych?
Terapia uzależnień behawioralnych jest długotrwała, a jej postępy zależą w znacznej mierze od silnej woli i motywacji uzależnionej osoby. Proces leczenia rozpoczyna się od zdiagnozowania uzależnienia oraz zidentyfikowania ewentualnych współwystępujących zaburzeń i problemów. Metodami stosowanymi w terapii uzależnień behawioralnych są terapia poznawczo-behawioralna oraz dialog motywujący. Podstawą leczenia jest analiza zachowań oraz sytuacji sprzyjających określonym zachowaniom, która umożliwia późniejszą zmianę szkodliwych nawyków. W terapii uzależnień behawioralnych łączy się terapię indywidualną, grupową oraz rodzinną. W celach pomocniczych często stosowana jest także farmakoterapia, która pozwala stabilizować nastrój i redukować stany depresyjne towarzyszące uzależnieniom.
Skutki terapii uzależnień behawioralnych
Dzięki właściwej terapii, osoba uzależniona zdobywa wiedzę na temat swojego uzależnienia i uczy się stosowania technik oraz narzędzi pomocnych w utrzymaniu abstynencji. Warto zaznaczyć, że w wypadku uzależnień behawioralnych, w przeciwieństwie do uzależnień od substancji psychoaktywnych, osoba uzależniona często nie musi całkowicie zrezygnować z działań będących przedmiotem nałogu. Zakupoholik nie musi więc całkowicie zrezygnować z zakupów, a tylko skorygować wzorce wykonywania tej czynności.
Ośrodek terapii uzależnień – Poznań
Leczenie Uzależnień w Poznaniu FreeDom zajmuje się profesjonalnym leczeniem różnego rodzaju nałogów, w tym szerokiego spektrum uzależnień behawioralnych, między innymi uzależnienia od hazardu, internetu, zakupów czy też gier komputerowych. Placówka oferuje usługi wykwalifikowanych i empatycznych lekarzy cechujących się wyjątkowym podejściem do pacjenta. FreeDom zapewnia miłą, domową atmosferę oraz liczne warsztaty pomagające w walce z nałogiem i przygotowujące osoby uzależnione do ponownego włączenia się w życie społeczne.